Pone ke mawakwikya Luz04

Un article de Wikikrenteem.
Jump to: navigation, search

Pone ke mawakwikya


Balemeaf luz

Remi 26 ke lerdeaksat.


Mali tanoya safta, va tanoya conya ke pone mea rosuté… Viele sielar, tí kuncanaf, legaf, zidenaf… Va senyara az kenibera anton trakú… Rokenibé !… Ede kotedje co-rokenibé !…

Ax ! mana monaja, Lorik ! Mecoba me roturietar.

Ta bata cobama oku bana, Weltikya askir da va toloy vegemaj tidlaní aze titlaní… Koe gemxo me rovodebanyá ike me rovosukewemé, ixam… dring !… dring !… dring !… goranyá aze gire gomallaní… Ina sir kase muzé… dring !… dring !… dring !… Jin, manviele, welzaroté eke kranav va jin jontolon soar ise va jivot kalmucur ise riwe co-iesir… dring !… dring !… dring !… Loxe ! Me ronovakolé, me ronomejé… Mejera tir tapega ke feliik… Cin, golaniv, is kalion, ise kotedje laxulubeson golaniv… Dring !… dring !… dring !… Ise ede, ba mamlera, gavemeson pí, bam culimera ik zidera ik motcara tid.

― Ex kle ?… Va tokcoba askil, xeim ?… Kas me gildel ?… Kas til xadaf ?… Mali baroy bartiv mamlé… Ten zunesa…

Ise, cugviele, batse inde coba sokir…

― Dring !… dring !… dring !…

Arrox !… Batcoba tit rova dum trasinon gan siuva malmimar…

― Va veel vanburel !!

Laní aze va veel aneyá.

― Kiewon !… va fem vanburel !!

Ta fem laní.

― Kiewon !… va tialt vanburel !!

Ta tialt laní.

― Tokdume bat tialt ?… Va bat tialt me al erú… Va mecoba gildal… Va batakaf tialt, ke 4-e otuk… Ise keyul !!

Nume ta aneyara va batakaf tialt ke 4-e otuk laní… Trakul loeke roerá, loeke riyomé, loinde va Weltikya koeon biagé ?… Bak batyona lanira is dimlanira, batyona tidlanira is titlanira, Weltikya rietabetar… Va arcoba olegar, oke va koncoba mea :

― Me… va veel is tialt dimnaril… Me ugaldí…

Jinaf welzeem tid joanaf, abadeeem riwe diluxanaf, mea rú… Batcoba va Weltikya staper… ina tir valeafa… Ise benje seltom ta nendara va sulemeem krulder !…

Sielon, wigason va gemxo, ina ieper :

― Tokcoba ?… Va mecoba al askil ?… Gu tokcoba va vielcekeem unel ?… Va rin me dodé enide gazdasielon zikal…

Kevienon gan bata volmalyaca, kan liamaf kom dulzavá :

― Vexe Weltikya va jin kotedje al funyel.

― Va rin al funyé, jin ?… Taneon, pu rin kalpoú da pu jin dulzel… Va meka dizvera kuraní, gildal ?… Grupé va coba kalí.

Azon tuvelermitara is ajolera teniskon… Koo arlom, koe burmotaxo, koe matela, remi yon bartivap, inafa bresitoliesa puda zo gilder… Ax ! Ina en socelar !

Ae, metel gruper inde ina zo gotaskiper… Va tokcoba koe alto dir eke ton mana noglotuca tir ? Ise maninde va ina batlize co-jovlé, ede co-tí lanaf gu waroldafa trasira va are une…

Kielon loon dam gubeon mejepeyé… Va cuynapaf kranav loeke satoleyé dumede gan govitol kan talgeem is kotceem gu alto zo fogegosayá… Ixam, gazdon, ranyason, tre forteyilbadera, krezeyer… Tokkane al gastanvé inde ranyé ise va int impadimá ise zanaskú ? Mekon grupé… Konakviele, koo fogelom, goderitayá ise gu stirk va int godexodayá enide di gaeloyeyé ise me di lubeyé… Tiyí kusaf, ton fentafe furove pumase va usuk… Co-evieyé… Vexe tí delaf kev rotera, ise tí oklaf eke lente feliik meviele temé… Weltikya va jin ve onseyer viele fokonjoteyé. Kotcoba anameon bangeyer, stirk is avlakeem is rebaveem.

― Tokcoba dene rin tir ? ~ ina figon kaliyir.

― Loxe.

Nume lamadagiyí.

― Ede kotcoba dene rin tinyir, tokdume manyon bask ?… Va mana vola ke kotawara van jin me albá… Rinafa zanira tir mepuvepesa…

Nekev jinafa kranavera, va ina co-kavalkuyú…


Remi batyona satolera, va jinyone savsafe une wan trakú… Re, va tele ke Lincoln vawila cugeke batcé… Tiyí toleafa mawakwikya ise va vugcoba laninde askiyí. Afizcekon, koe gemxo ugalzeyev, koe cuisafo gemxo dem keraf tcalist is tidutiton konaka rastoka kum sladua dem moavukaf ludot. Ise ieyev, ise relandeweyev akoyduson is belison is milaskijison va yona kapa ke Weltikya, batcoba enintenon gan englafa monabowesikya pu cin egasa va yelada, va yeladanya lustena koe Engla gan Weltikya tori inyona gazdestura… Konakviele, kou zanivaxo, bontaykwikye ~ kontel tis nafes ~ pu cin va lupa is gabiyexa dem klarisokxa is yoni nimatekki vanbureyer, va jontika xanya…

Setiké, va krinayapaf aboz ke Weltikye konkielon gonokavageyé, ke Coco inde va ine wal sint yoltayav… Tire, va konakbeta arpumasa vefara uyuv ; dace loeke kotcomerseyev. Ise ayikyekoron bevulayá atedapaf, ise batinde wison va int iepeyer eke, rotabison, va yona abdafa koinga ko rija ke Coco iskeyé…

Bate, en tiyir une !…


Va Weltikye toz grupenyé… Tire konaktan kalis da ine tir donik is vonik, oved. Ede ine maninde me co-linular, koe tamava co-tir mek lorotaf tozekik mei lokotunaf todlik… Inafa riyomera isu kalolegara va sodegara trasid da ine konakviele tegijir. Ae inafa xialara tir rosiskena, kevoke dene artan daneks ferepon tir egale… Ise govekalí, inafa vonuca va yona stramaca lazavayar, dum va bata…

Darebareavielon, guazapaf fanik, Pantois savsye, va yona breviga vanbureyer, va jafayana gan Weltikye tire palseson pu Weltikya… Nomon… Ta fentafa lava ta kagavesa tirdara al titlaniyí… Weltikya, trubayasa koo widava, men dimdenlakiyir… Ise koe burmotaxo do Marianne ginelayá viele Weltikye, oluyafe is kolukafe is kanespafe is lorase, va Pantois savsye vanbureyer… Vere askir da beg is bluda is vaida pu ine zo zanolud… Aze ine do in flider.

Fanik va jin sauyur dume tiyir kuncanapaf is wiputaf is zionon vagekiraf… Inafa rija : nomta ; atsot : aretlasiki va dorita… Ise inaf fenkunaf klaim isker da pak ke inaf lebaf is guxalanaf is kendakiraf is savsaleltolgaf ast zo wir… In pegon estuyur.

― Bam, Pantois savsye… ~ Weltikye nubapragason divieyer… ~ lokiewafa, xeim ?…

Guazik, ton kotraf art, grewayar :

― Til telah effe, Lanlaire weltiitye… Lecen, wil, maligazdon, mali baleme bartiv, v’elu den cin al mallaní… va m’coba koe jivot bureyé… va m’coba…

― Kle, estul, jinafe Pantois savsye… va int fariul, tetce !…

― Til telah effe, Lanlaire weltiitye… Skalel…

Guazik va yoni begkipi mu int ilbodeyer, va jontikedje roxanyani kire va talga mea diyir… Griaelesamayan :

― Voxe breviga, Pantois savsye ? ~ Weltikye eruyur… ~ Sina listafa, xeim ?

― Konaka tid listah… ara lelistah… ri’e beta tid, Lanlaire weltiitye… Oyox !… narara wavdah… ise divza’tawara olgah, djay… Ise, Porcellet weltiitye mea kuranir da kou inah aalxo narí… Ta trasira re sumon golakí… summon… Ede co-kalí da kou Raillon aalxo pí, arte loon baroy lieue lum ?… Arse, en, Lanlaire weltiitye…

Edje fanik pulviyir, Weltikye ben azega va int pokon koinkeyer… Itupafe, riwe lionase, mo inaf epiteem ve dendayar ise divieyer :

― Aluboy lieue lum !… mane Pantois savsye, djay !… Ware pofe… ware jotafe…

― Me liion, Lanlaire weltiitye… me liion…

― Benje !… ~ Weltikye karakeyer… ~ pofe dum turkik… is aflicese, fotce !… Mea tir artan dum rin, re, jinafe Pantois savsye… Til kum savsaf pist, rin…

Guazik tidtakayar, dem tumazdaweyesa taka disa va kseva ke savsafa inta, aze tolkaliyir :

― Me liion… Nimateem tuaxa’er, Lanlaire weltiitye… meem tutulwa’er… Ise welzeem dere… Ax, man welzeem !… Va po mea ri’e dí… Ise, kurenik dan akoler, dan va ilava mea bulur… ise dan yarlon tapiler luxe selasiki !… Tiv kalansah… tiv kalansah… Ede, icle, me tuguaza’et ?… Batsse, wil, Lanlaire weltiitye… batsse tele rote… ke arienta…

Weltikye ve repaleyer, klubon ve zatcayar, aze va uum trakopon vildeson :

― Ex en !… Vexe batinde, Pantois savsye ?… Batse blira… Metan sotir ise sotiyir… Batinde…

― Effe !… Gokevnalet…

― Batse !…

― Artion tena, kle !… Me…ex, kalil, Lanlaire weltiitye ?

― Ax ! oyox !

Aze, arti rita, ine ton tukexaweyesa puda loplekuyur :

― Kottan va intyona gabentaca dir, benje, Pantois savsye…

― Kle enn…

Amlit ve tiyir. Marianne va mogiba kuftosayar… Mo matela toz mielayar… Toloy begartap rowin siakon ice fenkuyun tuvel griksevaweyed, ko izga griawiyid… Voxe Pantois savsye wan estuyur… Inafa galema tiyir vlardafa… Weltikye ve tukotrayar… aze jovleson va lazavudafa ontinuca levgon eruyur :

― Voxe, tokdroe breviga vodad, retandon ?

― Breviga, Lanlaire weltiitye ?… Ae, retandon, mon is areldon, voda ke breviga tir vas tol-san-toloy franc ika dec’moya metca… Tcazamah, grupennyé… Voxxe ledroe me rotaskí… Ageltuca ke Lorik !… Tulon… djay…

Ton disik vligus va erbuum, Weltikye va guazik fu kopebus ve waljoayar.

― Kiewon, Pantois savsye… Dotrakut… Kas gu rin konviele dolebá, jin ?… Ostik, ika tol-san-toloy franc me dodeté, va winyona breviga, vox tol-san-aluboy… Ax !…

― Ax ! Lanlaire weltiitye… rin vonarsah…

― Volgue, volgue… Tí malyaf… tí mu sane, jin, mu kobara… arse !

Aze mo azega dendason, lodroe firviyir…

― Voxe me tol-san-aluboy franc… batse bar-sanoy franc, fotce !… Bar-sanoy franc, gildel, jinafe Pantois savsye ?…

Fanik va kimtaf gevan is volniaaf iteem van Weltikye ve madayar, aze neuzeyer :

― Gildennyé… Batsse tci kobara mu rin, Lanlaire weltiitye… En grupel inde kobara tir, rin…

Weltikye va bata exaksara tutenayar…

― Nume ta dodera va batcoba lakití… undé… bareaviel re tir… taneavielon ?… Batcoba dojeniar ?… Ise, milkase, ae, va zelt narití… Dotrakut ?…

Volniaafa afida jebesa koe iteem ke Pantois savsye ve artafiweyed… Ine zo funyeyer, zo skalteyer, mea estuyur…

― Batsse da… ~ vazon askiyir…~ adim, ede ba miyel co-roverkal ?… Batcoba va jin co-nyardennyer, Lanlaire weltiitye… Va tol-san-toloy franc, anton… Va jin skalel…

― Krandel, Pantois savsye !… Weltikye dulzavayar, ton frenducanya… Efe, va batcoba fu dodé, vere… Ax, Lorik !… Batinde kaliyí, jin… tiyir ta gozarama deno rin…

Ine ko ucomeem ke rija joxayar, va ucomeem ke femlot is nesuk uzeayar, aze nujidakoyenon divieyer :

― Tcax, arrox !… Va mek talolk gire digí… Va yon fizudany vas decitoy franc anton gí…

Moxinapon govekipeson, eruyur :

― Morbé da va yon erbolk sotre decitoy franc me digil, jinafe Pantois savsye ?

Wison va kipese Weltikye, Pantois savsye ve foliyir da fiste dere gokipeyer… nume laoon dulzeyer :

― Ax !… ax !… ax !… Va man fizudanny dace mev’ele al wí !…

― Kle bam… diretaneavielon !… Weltikye ve tenukeyer.

Weltikye va galemacek dem vaida pu int al gimayar aze gu Pantois savsye doljeyer, viele Weltikya, megildena artlanisa, va burmotaxo ton sukara levgon ve kolaniyir… Ax ! mana inafa ita wison va batcoba… wison da Weltikye bene azega poke guazaf wawik, is doljese gu bantan !…

― Tokcoba tir ?… ~ ina askiyir, ton batakapaf kutceem.

Weltikye tcipayar, negajayar :

― Batse yona breviga… grupenyel, ekoltya… breviga… Pantois savsye va yona breviga pu jin vanbureyer… Kota ralta fentawalkeyer, darefentugalon…

― Va meka breviga al jafá… Va breviga batlize me olegat…

Batcoba ton gabes kom zo kaliyir… Aze ina ve rwodeyer, tuvelermitason is minjason va yona lutsagasa pulva mallaniyir… Zideson, va jin me al kozwiyir…

Weltikye is kimtaf wawik divzaetawasik va breviga al ranyayad… Toktenaf, va tuvel disukeyed lizo Weltikya su griawiyir… aze va sint disukeyed, me rovekalison va koncoba. Weltikye, taneafe, va bat portaf amlit ve joayar…

― Kle… diretaneavielon, Pantois savsye.

― Dir’tane’v’elon, Lanlaire weltiitye…

― Ise vinyil, Pantois savsye…

― Rin, milinde, Lanlaire weltiitye…

― Ise va bar-sanoy franc… Gruyé…

― En til telah effe…

Aze guazik, skotcas moe nimateem, ton badiese ge, mallaniyir ise ko miel ke matela jeweyer…


Kimtafe Weltikye !… ape zo di codayar… Ise luxe Pantois savsye, konkase va intaf bar-sanoy franc kazawatar… efe titir falafe…

Va Weltikya me djumovesí… voxe krupté da yaston flideson gu kon vlevepaf korik Weltikye kiover… Batcoba me tir bagaliafa…

Grupenyé da inafa blira me tir atedafa, dere… ise ine kevblir kane sugar… Batcoba abicviele tir delvajafa… Viele arti tcabanyera gaveon dimlanir, diblakirafe, pumayane is dankason enide va int tubudar, Weltikya voldrumbon emuder.

― Ax ! agralafa da va jin antaf iskel, afizcekon…

― Vexe, grupenyel, ekoltya…

― Amlital !!…

Ina, dem olgafo jo is rotaf art… va ine konakbartivon is loon drur… Inye, va ina kotliz radimelanir, skotcar, va skalera tcipar…

― Vexe, ekoltya, grupenyel…

― Va dili pu jin iskel !!… Kostrul…

Direvielon, Weltikye me mallanir, kle, nume Weltikya ier :

― Va tokcoba askil, koe mona batinde anamelanison, dum egluyusa gloga ?

― Vexe, ekoltya…

― Lokiewon co-askil, mallanison ik tcabanyeson… antaf oretlik gruper liz !… Zunel… nyatel… Malon !!…

Maninde ine meviele gruper va coba gonaskir, kase gomallanir oke gozavzar, batlize ok arliz gotigir ! Zvakaj… Vexe, larde battode ok bantode Weltikya ier, Weltikye al narar da loviele mallanir. Batinde va ina iesa me gilder…

Ax ! en saur !


Darerielon, viele ta divatcera va abica grita mo gleida laniyí, va ine koe matela wiyí. Weltikye matelamiduyur… Golde suka mielon ilayasa va konaka nomarna mo sid, va sina gu rontagisiki vaniksantuyur…

Ferepon, viele abdi miafizestura me mallanir, Weltikye matelamidur ; icle, vanmiae arbuzeem va betcoba nujiviunsur… Batcoba efe tir ugal wan varze cuge arge ke koexo… Batedje, ine me zo nyaler… Sume Weltikya, mea tir mile. Inafa vola koafiwer, ita afigar… Anda, tuwavon itupafa, gire vanfelir… En, ine me tir volplinafe… Koeon, tulon, pu jin mea riwe pulvir ise, beka wan rieter, me nuvobrar… Vexe, diveon, va manera va agralaf ravlemam meviele gracir, soe ageltapayason da Weltikya me rotulijdar… Viele ine gu jin me rovepulvir, va jin disuker… ise disukera tir loduiveafa dam kota pulvira… Ostik, va int relandé ise va ine kotinde lulá… nume, beka icdeon mekon al gorá, ise va inafa taka goreston tuidulá…

Pokolanison, koe gaest lize ine kobayar, xowase vamo nomarna dem piafemaki wale talgeem, me tuviason va bora kalí :

― Ox ! Weltikye jontikeke kobal, rerielon !

― Ex en ! ine dulzeyer… batyona nomarnaja !… Winyil…

Ganeyer enide abicedje di azavzaweyé.

― Kle, Célestine ?… Pokolé da batlize giltavel, re ?

Kotviele inafe nizde !… Kotviele inafa wavdaca ta runprilara !… Enide di puvegayá, kiceson dulzavayá :

― Voxe en, Weltikye… efe… giltavé.

― Kiewaxe… Batcoba tir kalafa adim… batcoba kalafa.

Ine al mangipiyir, kan krenugapafa disukera va jin anamplekuyur, tolkaliyir : « Batcoba tir kalafa », batinde zilison va edja enide va rokalina dikiaca di trasiyir…

Va yoni piafemaki gu talgeem kaimpayar, tide rontagisiki webokayar, aze, nimatfenkuson, ton texeem bene kafkeem, ton budewemes guteem, ton wolyapaf iteem, divieyer.

― Morbé, Célestine, da koe Paris faciluyul, ape ?… Xeim, facilupuyul !…

Va batcoba me zinulayá… Nume ve djukipepeyé… Vexe werkon itomayá, numibunon, ise lakeraweson fiste mantode :

― Ax ! Weltikye !… culimeson askiyí.

― Kle tokcoba ?… ine karakeyer… Listikya dum rin… dem man iteem !… Ax ! en, faciluyul, ape !… Ise kiewaxe… Jin, vanová da kottan relandewer, fotce !… Tí mu rena, Lorik !…

Weltikye divulon tukireptaweyer. Ise bene inafa prantafa ilka, reltkirapafa, va yona denarsafa sugda ke renafa ilamsiskera pilkomodayá… Ine koafiaweyer… jugemera koe etcueem teyeyer… Ve trakuyú da va lotapara dem fentapafa lava gu bat tey di gomogimayá. Figapon lidam olukapon kaliyí :

― Weltikye roklal… Weltikye gu ara mawakwikya fopulvil… Weltikye wori gogrupel da tí telikya…

Bagaliapaf enide tcalanyayá loeke gu bata situndara al zo kantayá, loplekuyú :

― Weltikye co-riwel da pu Weltikya vere temé…

Nume nujimallaniyí… Kirepton, Weltikye va jinafa ma konubayar…

― Me… me !… ~ tcipayar…

Tokkane va kotafa batcoba memokipeson rokaliyí ?… Tokkane va kirmupusa kipera tit larida rodimelagdayá ?… Ae, mekon grupé…

Weltikye tiyir kipearsafe… Gebiafe, artfenkupuson, bene int gise va jontolafa muxara va toktera is vudera, guamlitaweyer ise va kapray vitodadayar.

Poke cin, guazafa efta va intafa relida dem gama mucuyur, estuna gan berdava is tij… konake efte arte nuba rumkaweyed… Guvaxa ieyer, beonon, tide vegungafa duela… Kurdayan kadime kadoma ke sutc, karvol va nokta kavalkuyur… Amlit loloon tuportaweyer, luxe Weltikye… Adim, arti riwe kranavesisa sugara, arti sugara jupasa va vertovafa konejara mo inaf kutceem, Weltikye eruyur :

― Kas va efte albal, Célestine ?

― Gue, Weltikye…

Me kaxaayá… kan brunaf is calgaf kom dulzeyé.

Kivason da ine di co-onseyer gan kurenik, konakveraston klabuyur… Aze laizon, dum djolvetas rumeik, va efte gu aal ve iliksantuyur aze pu jin ziliyir… ax ! seitapon !… Inaf abadeeem wayaweyer… nuba skotcayar…

― Gil, Célestine… va batcoba ko nyonda palsel !!… Koe burmotaxo meviele mbi zilil, mex ?…

― Gue, Weltikye…

― Kle… pu rin ware zilití… konakviele… kire… kire… kuraní da til kalaf…

Ronjuca is lujuca ke inafa jugemera, fofkuca, yona gempafa zatca, yona ciwana pulvira, is dere inafo ayikyefo po, kotcoba va jin al tumildayar… Va gexata tuzijnamayá, kan kicerinda va olguca ke disukera italkayá, ise beonon lidam pudasantason, kaliyí :

― Ox ! Weltikye !… Ede Weltikya va rin co-wir ?…

Ine gire ve skalteweyer, voxe larde wale cin is mona marwidapa dem duela tigiyir, ine kalion dimdunuyur, aze solve re tuleboksaweyé, fuglason is mumapon kieveyer :

― Fotce tokcoba… Weltikya ?… Fotce tokcoba ?… Va Weltikya nulepé, jin !… Me lakostrur !… en… Tabí… va Weltikya beomarsá…

Goreston tiyayá :

― Weltikye kiovel… Weltikye me til malyafe… Weltikya dere tir neciapikya.

Ine ve vagrableyer :

― Neciapikya ?… Ina ?… Ax, Lorikap !… Vexe kle me grupel va coba ina al askir ?… Ina va jina al kalgreber… Mea tí ayikye… mea tí koncoba… Zo sí, kotlize koe utca… Golde kurenik… Jinaf kurenik ?… tir… tir… jaftolikya… en, Célestine… jaftolikya… jaftolikya… jaftolikya !…

Va lidopa pu ine askiyí… zijnon pulviyí, murkon siskeson va fa, va vura, va kota exomafa ceakaca ke Weltikya… Ba jinkot blayak, ine loon tabodjaweyer…

― Volgue, volgue !… Jaftolikya… jaftolikya !…

Wori, va ine lajutuvumeltamayá. Kimtafe Weltikye !… Va ine drikapon vefayá… Kan disukerama, va ine grizidayá aze tukrenugayá. Bam ine neuzeyer :

― Ox ! til zijnapaf, rin… agralapaf !… arse kiewapaf !… Solve bata jaftolikya…

― Benje, Weltikye… benje !…

Ine ware kaliyir :

― Til zijnapaf !… Voxe wori… tokinde ?… anton til mawakwikya…

Azon, va jin ve drumlaniyir, aze omapon :

― Ede co-djumel, Célestine ?…

― Ede co-djumé… va tokcoba ?…

― Ede co-djumel… grupenyel… adim… grupenyel ?…

― Weltikye rotir co-djumel da va Weltikya do Weltikye di levcoé ? Da do Weltikye di wolyú ?…

Ine va muxara ke jinafa gexata kunipayar… nume ton iteem div taka is kaldeewes litceem ke berga is abdaf is wilmes kutceem, xadapudon dulzeyer :

― En gue !… Kle, en, gue !…

― Weltikye va batcoba me trakul ?

― Va batcoba anton trakú, Célestine…

Ine tiyir kerapafe, myalawese :

― Ax ! Weltikye gire fu askil…

Ine va jinaf nubeem lavannariyir, gu int lavanimpayar…

― Kle, en, gue… ~ ine pulvajiyir… ~ gire fu askí… Gire… fu… askí… kire… kire… tí oviskaf gu rin… gu rinya… Célestine… kire va batcoba anton trakú… kire mea kenibé… kire pesté… akolapaf… Voxe gu jin mekon kival… Va jin me crakel… Me tí ficik, jin… jin… jin… va mek nazbeik pu rin askití… Oretlik me !… Va batcoba… vogá !… Jin… jin… min… min…

― Tanoy ravlem loon, Weltikye, nume, batviele, va kotcoba pu Weltikya di kalí… Ise ede kontel va rin co-wir, ton bat sok, koe matela ?

Ine vere azavzaweyer… Awuzane, kinokafe, bonapafe, mea grupeyer inde va nubeem, va iteem, va varafa ilka roplekuyur… Ise mewison, va titeon sid, va guazafa efta, va matela disukeyer… Ten surtene, va piafemaki tide ronjasiki ilgluyayar, van yona atitsunafa nomarna gire xowayar… aze gabentafe, cugeke, is vosese, breyer :

― Sure, Célestine… pu rin kaliyí… va batcoba kaliyí… milinde va arcoba co-kaliyí… milinde… va betcoba co-kaliyí… Tí guazaf bonik… Va jin me gosatel… moekote pu Weltikya me gopulvil… Ae, tire, ede kontel va min co-wiyir, koe matela ?…

Otceyé enide me kipeyé.

En, djukipeyé… Voxe, wori, koe takra kontega dankayar… koncoba ~ tokinde romuxá ? ~ gadikyafa… Efe ilagira va Weltikye va jin me co-puver… Vexe, kontan loon ok leon, turkon va tokcoba co-askir ?… Pu zelapane kimtafe pwertye va abica kaluca co-rozilí, nume va abica daava dere co-dí, kire, icde rena, zilira va kaluca pu artan, batcoba rotir lokiewafa dam kazawara ke artan… Dace viele cot va santara me kevpestaler, mana barafa is karafa pestaba wison va kimtik dem tanamus iteem, va kimtik vijes koe meem ?… Ostik, batcoba co-tir atedafa… yoke Weltikya… Guzekatá, fure.

Weltikye afizcekon meviele al mallanir… Va yona nomarna gire rontagiyir, aze kielon va intaxo me buluyur lize va inta loon balembartivon empayar, elodeson… Male gemxo, va bwedara mo azilalava oklindon terektayá…


Arinton, Weltikye is Weltikya koe Louviers kielcekon ugalzeyed… Weltikye va adluteik kakevetcayar, ise Weltikya va asadasikya… Va asadasikya !…

Va bata walira impavantayá enide va Rose metolwiyine mali bat vartaf taneaviel di worayá… Dere tiyí valeamaf gu rungrupera va Mauger redakik…

Geltraf oviskik, battel, ise inde abictan zo rowid, ruyé… Va wasplataka dem lukoptafa nyoxa isu abrotcaf lukastam gestil… Rodapaf, noglotapaf, perzapaf, in me rundagir, kotedje kobar, ont koe matela, ont koe olkobama lize intanyofar, dankason va sayakevluba, riweson va inestala ke vertega…

Matela tir listapafa, guazafa matela solzartenafa gu yona lujorafa nyosa lize lekefa imwa zo midud, guazapafa imwa mea rokakevena anton koe guazaf tawaday ik dene guazapaf gertik…

Viele artlaniyí, Rose, erodon debanyese izgon ice brufenda, kabdue tawadayafa azega lize inaf asadarak, va yona omexa gampeyer, ise kurdayan redakik moe preima, ton taka dem savsaf ardialgom, va fe ke darevielon semaweyes yaxay uskuyur…

Ekeyunon zo emudeyé… aze Rose pu kwikam basratas va lujor dem plastuba benplekuyur da in va tirac dem oglukxa is yona galema di aneyar.

Moi yona taneafa dolaca :

― Bam, ~ redakik va jin eruyur… ~ men agafe, rinafe Lanlaire ?… Ax ! romilmul da dene vartaf jogiik zanil… Va rin temapá, tetce, abegafa weltamikya.

In pebuyur da Weltikye is int vegunganyon lekeon bliyid, ton toloy merosolparsan nik… Keyaksera va Rose va sin al selerseyer… Weltikye pu redakik culimeyer da bantel icde inafa zanisikya me emasuyur, da bene azega va ina dosteyer…

Waljoason va intafa nega, redakik va jinafa vrutara laninde poayar.

― Bene jinafa azega !… Ede va ina ko jinafa ilava co-djudosté ?… Benje… kas me roká ?… Kas batcoba va ine dulapar ?…

― Efe volgue, redakik weltikye…

Rose, werkapudon, repaleyer :

― Antiafe ayikye, mex ?… batcoba tuwavapafa.

Mali batlana keyakseraja nubokason laxutenukeweyesa, toloy savsaf nik ton yona arpeoara iku rovaca ugalzeyed… Va sint goviton ilkadeyed.

― Jin… ~ redakik dakteyer… ~ kot rapor ke jinafa matela, va sin vamo gleida ko matela ke Lanlaire kabú… Rotaxe tode sin mo inyona biota iku orala lubed… oke lodamon, kiewaxe !… Ax ! bulolik !… Ostik, fu wil…

Kozwiyison va rapor koe gaest, in ve rueyer aze treduyur aze, xeyon dum myottcabanyesik isu terigeson, va gleida kallaniyir, aze ko cinafa matela va rapor varapoon ve kabuyur. Va lor ke empana triva ve gildeyev. Xultuson, in van cin azon dimlaniyir, aze botcen, belkun, mucun gan kipera, dankadayar :

― Gire tanoya empana trivaxa… batse trivadolesik vanlanir…

Rose va in gadikyadisukeson besayar. Pu jin mafelason kaliyir :

― Maneke in tir atedaf !… maneke rumeaf !… Maneke jotaf nekev klaa !…

Vani ulidarama va oglukxa, Mauger redakik va matela pu jin djumonediyir… Rose parayar da va cin me rodositayar, golde gafla, ise juikeyer da me jontikedje di vangaveyev…

― Ostik, ~ krandeson askiyir… ~ va win eninté…

Redakik koo yon gaest isu lujor dem kadoma ke sutc, is koo yon imwakiraf arbuz va jin vanstayar. Va telyona lolistafa imwa pu jin yoltayar, kotviele katcalason da dene Lanlaire bulolik meka limilafa tigiyir… Vere, va kramteukamafa imwama, va abigafa is mempesa, yestayar, aze va colk koe gelteem zijnon tanameyer, aze eruyur :

― Kas vaon al estul ?…

Gan bata akoydasa bibera ve zo akoyeyé maninde zavzayá artbudes. Redakik ruyeyer :

― Jin, al estú… Griva tir kotunafa… Va kota batlizefa imwa al estumú… Konaka tid kiewafa… konaka lekiewafa… konaka vodansafa… Taneon, jin, va beta sinkinda rodefestú…

Ve miabuditayar, ve yoyermitayar, jivotdendayar aze, kan lopofa puda lize budarakom feliyir, tolkaliyir :

― Jin, va betcoba rodefestú, jin !…

Inde redakik va bata divulafa folixera su kieveyer, inafa greciapuca ke blira vas rodefestura va betcoba pu jin ve razdayar… Va int relandeyé derbeson va inafe nizde…

― Efe ovel, redakik weltikye.

― Arse… ~ in intotcon dulzeyer… ~ Ise osk va yona ruxa sokestú… voxosk dere va bet dunol… va dunol estuyun gan metan… va megrupen dunol… Jin, va betcoba rodefestú…

Anamo imwakiraf lujoreem, koo yon gaestam lize listaf faltaf ok blafotaf ok keraf viomeem sespaweyed, wan gozayav… Ise liteyé da redakik, disukeson va inaf imweem, daavon jivoton vagrabledayar… Inaf yoy, ton abdaf loram, va guxalanaf kutceem moeniyir…

In ware kaliyir :

― Ise fu welidá… Meka bezinda oku zveriinda oku leskoinda meviele jinon estuyuna tid. Va telibol is kwala, va tovol is jaxok, va goma is paxa, al estú… Va betcoba sokestú… Kottan koe kola gruper, arse !… Viele dunol, awalkaf ok blis, zo trasir, dunolinda grupena gan metan, lotan kalid : « Pu Mauger redakik govanburet ! »… Ina zo vanburer… aze va ina estú… Moekote fentugalon, bak fentarapa, megrupeni zveri vamootalad… mal Amerika… loon sumuon, rotir… Sini pu jin zo vanbured… nume va sini estú… Morbé da, koe tamava, mel artan estuyus va blisinda liote dam jin krulder… Va betcoba rodefestú…

Teni gozara, dimlaniyiv aze vlev brufenda debanyayav. Aze fu buluyú, viele redakik divieyer :

― Ax !… Va rilitaca arse meviele rinon wiyina govonedí…

Nume kan taulesa puda rozayar :

― Kléber !… Kléber !…

Wali toloya rozara, pebuyur :

― Kléber… in tir jinaf abrikol… Wica…

Aze gire rozayar :

― Kléber !… Kléber !…

Bam, moe gama, vamoe cin, wale yona kusafa is moavayafa toa, raltadukaf pezay is toloya ebeltafa itama kireptafa is joxapasa ve awiyid.

― Ax !… grupenyeyé da in pokeon tigiyir… Tetce, batliz pil, Kléber !… Psstt !…

Sulem moo gama terigeyer aze mo ulim xuyavosaweyer aze xeyon titlaniyir, vanludevason va kotceem ko almuk. Alto, dem batakaf myot, dem yona jemakafa tcala, plaxon liziweyer, ton yona kafa dzavera ke perake… In ve siduzayar aze, tolon welveson, mo abadeeem ke redakik ve tigiyir. Bantel daavapaf toz santayar.

― Ax !… agralaf Kléber !… Ax !… mempes pinaf Kléber !…

Van jin rwodeyer :

― Kas va lieke grigovitayan abrikol konviele al wil ?… In dum vakolam koe matela, kotlize, va jin kadimelanir… Rozarama nume in batliz tigir, vere, aultzekason is takamadason… Do cin estur, do cin keniber… Batse bonolam jinon renan lieke dam korik… Djay, Célestine weltamikya, va bar-decemoy franc ikaon al vewá… Ika decitoy franc me co-zilí… ika tol-decitoy franc… Batliz, Kléber…

Sulem van feliik ve takamadayar ; aze mo in tidumayar, va inaf epiteem urpeyer aze, arti decitoya santara isu agralaca, dum djova anam berga ke redakik va int tanameyayar… Rose mekon kaliyir… Zo nunugeyer.

Bam, kustofa rieta va jinafa kerava ve remfiyir.

― Morbé da, ~ vere kaliyí, ~ morbé, redakik weltikye, da va rinaf abrikol me estul ?…

Redakik va jin gevapanon az gabentarson disukeyer… Inaf iteem ve tuanamkawepeyer, kutceem skotcayar.

― Kléber ?… ~ in tcipayar… ~ va Kléber estú ?…

Tire, bata bibera meviele al zo aykayar, pu in estuyus va kota sinka… Batcoba tiyir dum warzafa tamava, divulon rotestuna, pu in razdana…

― Morbé, ~ zugon tolkaliyí, ~ da va rinaf abrikol me estul ?…

Ciwan, polan, lizin gan bulafa is merocenyena botcera, guazaf redakik mou starka al ranyayar… cugunaykafa tegulara dene in tiyir…

― Tolkalil, grux !!… ~ in tcipayar.

Bareon, tizon, iliksantuson va kot ravlem, kaliyí :

― Morbé da va rinaf abrikol me estul ?…

― Va jinaf abrikol me estú ?… Va tokcoba kalil ?… Kalil da va in me estú ?… En, va batcoba kalil ?… Kle, fu wil… Jin, va betcoba rodefestú…

In va abrikol ve konubayar. Milinde begki zo joar, in va welzeem ke bonolam tizon ve empayar aze, va in botciskon is vorviskon atayan, mo bixe ke gaest ve mimayar, ieson pu Rose :

― Va gibelotte burmotaks guon askitil, batsielon !…

Aze oviskon zatcason vulteyer aze va int deneon kobudeyer…

Batviele va konaka wexa ke ageltucafa is merokalina kultuca ve grupeyé. Wan spikonan gan relkafa tegira jinon su raplekuna, ta mallanira ranyayá. Tiyí zwapaf… Rose vandositayar… Kiceyer :

― Gan sokiyina bifa me zo mibú, ~ ine pu jin odiayar. ~ In va abrikol renarsayar… Jin, me djumé da in va koncoba renar… Dace krupté da va intaf imweem albarsar…

Arti amlitam, ine loplekuyur :

― Tulon, in va batcoba pu rin meviele ixeter… Tir gomebudane ayikye… Oyox… savsaf sayakik !…

Azon, arti konaka bora :

― Obral, kiewaya !!… Koe utca toz zo bulbinal. Pokion, koe matela do Lanlaire weltikye, nuve al zo wil… Batcoba tir meproyapafa, folil… In va rin ienapatar, tode me ixam al askir… Areldon, obrapal ! Do bate ayikye, setikel… Taneavordon… bang !… va rumeik…

Azon, solve ine kadim jin va karniz dimbudeyer :

― Tetce… divkiavá !… Fiste, dure, ta jinaf gibelotte burmotaks golaní…

Afizcekon, va awalkoda ke kimtaf abrikolam, banlize moe bixe ke gaest, wan wiyí…


Resielon, bak estura ba zanolura va eftol, Weltikya pu jin boksapon kaliyir :

― Ede va rodayake albal, pu jin gonerul… di gorá kase di gozilí… vexe vol rovonaril !!…

Dulzeyé :

― Me tí dubiesik, Weltikya, ise va rodayake me albá…

Weltikya karakeyer :

― Kalí da va konake rodayake al naril…

Dulzavayá :

― Ede Weltikya folil da tí dubiesik, Weltikya va jin tarulel.

Weltikya kou jinaf nubeem va razeka dem rodayake ve solimpayar.

― Weltikye va aluboye rielon al estur… bar-san-toloye tigiyid… tol-san-aluboye wan tigid… acum va toloye al falul… Batcoba me tolsokitir !!…

Tiyir ageltafa… Va toloye al estuyú… Ina va sine al patayar !…

Paax !… Remi jinafa blira !…

  Xanto  
Vergumvelt Le Journal d'une femme de chambre
Sutesik Octave Mirbeau
OMirbeau.jpg
Piskura Eugène Fasquelle
Ava Francava
Evla 1900
  Kalkotavara  
Vergumvelt Pone ke mawakwikya
Kalkotavasik Sabrina Benkelloun
Piskura Kotava.org
Evla 2012
Klita
  Krentduga  
Webesik Sab
Krentduga 100%.jpg Tuenayana (2012)


Jonbukiraca.jpg
Pone ke mawakwikya (Octave Mirbeau)
← 3-eaf luz - 4-eaf luz - 5-eaf luz →

Récupérée de « https://www.europalingua.eu/bad_wikikrenteem/index.php?title=Pone_ke_mawakwikya_Luz04&oldid=4574 »